Recomed Skin – leczenie ran pooperacyjnych
Proces gojenia ran to złożony mechanizm biologiczny, którego prawidłowy przebieg zależy od wielu czynników ogólnoustrojowych i miejscowych. Kluczową rolę odgrywa stan odżywienia pacjenta – niedobory energii, białka czy mikroskładników znacząco spowalniają regenerację tkanek i sprzyjają powstawaniu ran przewlekłych. Odpowiednio dobrane leczenie żywieniowe, w tym suplementacja specjalistycznymi preparatami, stanowi istotne wsparcie w terapii i może przyspieszyć proces gojenia.
- Rodzaj i wielkość rany (znaczenie ma czynnik, który doprowadził do powstania rany i oczywiście jej wielkość i głębokość).
- Stan zdrowia pacjenta (liczba i rodzaj schorzeń współistniejących, np. cukrzycy).
- Stan odżywienia pacjenta (niedożywienie, sarkopenia).
- Wiek pacjenta.
- Dieta.
- Jakość opieki nad raną (sposób pielęgnacji rany).
Jednym z najważniejszych czynników wpływających na gojenie ran jest niedożywienie. Pacjenci niedożywieni, bez tkankowych rezerw substratowych, narażeni są na spowolnienie procesów gojenia i powstanie ran przewlekłych1, a w sytuacji, gdy niedożywienie związane jest z procesem zapalnym, może dojść nawet do całkowitej blokady gojenia2. Niedożywienie wpływa na wspomniany proces na drodze: opóźnienia neowaskularyzacji i obniżonej syntezy kolagenu, przedłużenia fazy zapalnej, obniżenia fagocytozy leukocytów oraz dysfunkcji limfocytów B i T3. W ten sposób tworzy się mechanizm błędnego koła: niedożywienie przyczynia się do spowolnienia gojenia i przedłużonej fazy zapalnej, czego skorygowanie wymaga dużych nakładów energetycznych i substratowych, pogłębiając niedożywienie3.
Leczenie żywieniowe (żywienie kliniczne) jest to postępowanie lekarskie obejmujące ocenę stanu odżywienia, ocenę zapotrzebowania na substancje odżywcze, zlecanie i podawanie odpowiednich dawek energii, białka, elektrolitów, witamin, pierwiastków śladowych i wody w postaci zwykłych produktów odżywczych, płynnych diet doustnych lub sztucznego odżywiania, monitorowanie stanu klinicznego i zapewnienie optymalnego wykorzystania wybranej drogi karmienia.
Sposoby interwencji żywieniowej:
- Dieta doustna (modyfikacja dla poprawy podaży składników).
- Doustne suplementy pokarmowe (diety przemysłowe pitne).
- Żywienie dojelitowe (przez dostęp sztuczny).
- Żywienie pozajelitowe (dożylne).
- Żywienie łączone (do + pozajelitowe).
Postępowaniem z wyboru, które powinno zawsze być pierwszą opcją terapeutyczną, jest żywienie doustne (czyli opcja 1 lub 2 lub 1+2).
W przypadku ran leczenie żywieniowe może wspomóc proces gojenia na dwa sposoby:
- poprzez poprawę stanu odżywienia,
- poprzez efekt terapeutyczny składników odżywczych.
Chcesz przeczytać więcej?
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
O autorze
prof. dr hab. n. med. Stanisław Kłęk
czytam artykułySpecjalista z zakresu chirurgii ogólnej i chirurgii onkologicznej oraz żywienia klinicznego. Przewodniczący Zarządu Głównego Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ESPEN) w kadencji 2024-2028. W latach 2010 - 2022 pełnił funkcję Prezesa Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu (POLSPEN). Od 2013 roku pełni rolę Associate Editor czasopisma Clinical Nutrition (IF 6.8) Jako jeden z pierwszych na świecie uzyskał ponadto European ESPEN Diploma in Clinical Nutrition and Metabolism w 2010 roku. Aktualnie pełni funkcję ordynatora Kliniki Chirurgii Onkologicznej i Zastępcy Dyrektora ds. Lecznictwa Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie Oddział w Krakowie.