Udostępnij:
Wsparcie żywieniowe pacjentów w okresie okołooperacyjnym ze szczególnym uwzględnieniem maślanu sodu
Kwas masłowy od wielu lat stanowi korzystne uzupełnienie leczenia wielu schorzeń przewodu pokarmowego. Coraz częściej zwraca się uwagę na celowość, a właściwie potrzebę stosowania suplementacji maślanem u pacjentów poddanych przygotowaniu do leczenia, czyli prehabilitacji i kontynuacji tej podaży w opiece po leczeniu czyli rehabilitacji.
Kwas masłowy należy do grupy krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. short chain fatty acids, SCFA), które warunkują prawidłowy metabolizm komórek nabłonka jelitowego. Do SCFA należą także kwas propionowy i kwas octowy. Jednakże to przede wszystkim kwas masłowy stanowi podstawowy substrat energetyczny, aktywnie uczestniczy w procesach proliferacji, regeneracji i naprawy nabłonka jelitowego. Ponadto SCFA mają istotne oddziaływanie na układ immunologiczny, zarówno miejscowy, stymulując lokalną odpowiedź komórkową, jak i ogólnoustrojowy – między innymi przez utrzymanie integralności bariery jelitowej.
Chcesz przeczytać więcej?
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
1. Kuczyń ska B., Wasilewska A., Biczysko M. i wsp.: Krótkołań cuchowe kwasy tłuszczowe – mechanizmy działania, potencjalne zastosowania kliniczne oraz zalecenia dietetyczne, „Nowiny Lekarskie” 2011; 80, 4, s. 299–304.
2. Hague A., Butt A.J., Paraskeva C.: The role of butyrate in human colonic epithelial cells: an energy source or inducer of differentiation and apoptosis? Proc. Nutr. Soc. 1996 Nov; 55(3): 937–43.
3. Tan J., McKenzie C., Potamitis M. i wsp.: The role of short-chain fatty acids in health and disease. „Adv. Immunol.”, 2014; 12: 91–119.
4. Roediger W.E:. Role of anaerobic bacteria in the metabolic welfare of the colonic mucosa in man. „Gut”, 1980; 21: 793–8.
5. Chambers E.S.: Preston T2, Frost G1, Morrison DJ: Role of Gut Microbiota-Generated Short-Chain Fatty Acids in Metabolic and Cardiovascular Health. „Curr. Nutr. Rep.” 2018 Dec; 7(4): 198–206. doi: 10.1007/s13668-018-0248-8.
6. Kim N., Yang C.: Sodium Butyrate Inhibits the Expression of Thymidylate Synthase and Induces Cell Death in Colorectal Cancer Cells. Int. J. Mol. Sci. 2024 Jan 26; 25(3): 1572. doi: 10.3390/ijms25031572. PMID: 38338851; PMCID: PMC10855029.
7. Gibson P.R., Rosella O., Wilson A.J. i wsp.: Colonic epithelial cell activation and the paradoxical effects of butyrate. „Carcinogenesis”. 1999; 20(4): 539–44. doi: 10.1093/carcin/20.4.539. PMID: 10223179.
8. Sun J., Chen S., Zang D. i wsp.: Butyrate as a promising therapeutic target in cancer: From pathogenesis to clinic (Review). Int. J. Oncol”. 2024; 64(4): 44. doi: 10.3892/ijo.2024.5632. Epub 2024 Mar 1. PMID: 38426581; PMCID: PMC10919761.
9. Banasiewicz T., Kobiela J., Cwaliński J. i wsp.: Recommendations on the use of prehabilitation, i.e. comprehensive preparation of the patient for surgery. „Pol. Przegl. Chir”. 2023 15; 95(4): 62–91. doi: 10.5604/01.3001.0053.8854. PMID: 38348849.
10. Banasiewicz T., Krokowicz Ł., Stojcev Z. i wsp.: Microencapsulated sodium butyrate reduces the frequency of abdominal pain in patients with irritable bowel syndrome. „Colorectal Dis.” 2013; 15(2): 204–9. doi: 10.1111/j.1463-1318.2012.03152.x. PMID: 22738315.
11. Lewandowski K., Kaniewska M., Karłowicz K. i wsp.: The effectiveness of microencapsulated sodium butyrate at reducing symptoms in patients with irritable bowel syndrome. „Prz. Gastroenterol.” 2022; 17(1): 28–34. doi: 10.5114/pg.2021.112681. Epub 2022 Jan 18. PMID: 35371361; PMCID: PMC8942000.
12. Hou Y., Wang L., Yi D. i wsp.: Dietary supplementation with tributyrin alleviates intestinal injury in piglets challenged with intrarectal administration of acetic acid. „Br J Nutr.” 2014; 111: 1748–58.
13. Liu F., Duan M., Fu H. i wsp.: Orthopedic Surgery Causes Gut Microbiome Dysbiosis and Intestinal Barrier Dysfunction in Prodromal Alzheimer Disease Patients: A Prospective Observational Cohort Study. „Ann Surg.” 2022; 276(2): 270–80. doi: 10.1097/SLA.0000000000005489. Epub 2022 Jun 29.
14. Trone K., Rahman S., Green C.H. i wsp.: Synbiotics and Surgery: Can Prebiotics and Probiotics Affect Infl ammatory Surgical Outcomes? „Curr. Nutr. Rep.”, 2023; 12(2): 238–46. doi: 10.1007/s13668-023-00464-1. Epub 2023 Mar 30.
15. Hou J., Lu L., Lian L. i wsp.: Effects of coated sodium butyrate on the growth performance, serum biochemistry, antioxidant capacity, intestinal morphology, and intestinal microbiota of broiler chickens. „Front. Microbiol.” 2024 8; 15: 1368736. doi: 10.3389/fmicb.2024.1368736. PMID: 38650870; PMCID: PMC11033381.
16. Liu Q., Cheng L., Wang M. i wsp.: Dietary sodium acetate and sodium butyrate improve high-carbohydrate diet utilization by regulating gut microbiota, liver lipid metabolism, oxidative stress, and infl ammation in largemouth bass (Micropterus salmoides). „J. Anim. Sci. Biotechnol.” 2024 Apr 3; 15(1): 50. doi: 10.1186/s40104-024-01009-4. PMID: 38566217; PMCID: PMC10988814.
17. Motoori M., Tanaka K., Sugimura K. i wsp.: Impact of preoperative fecal short chain fatty acids on postoperative infectious complications in esophageal cancer patients. „BMC Gastroenterol.”, 2020; 20(1): 74. doi: 10.1186/s12876-020-01217-y.
18. Trone K., Rahman S., Green C.H. i wsp.: Synbiotics and Surgery: Can Prebiotics and Probiotics Affect Infl ammatory Surgical Outcomes? „Curr. Nutr. Rep.”; 12: 238–246 (2023). https://doi.org/10.1007/s13668-023- 00464-1.
19. Banasiewicz T., Kobiela J., Cwaliński J. i wsp.: Recommendations on the use of prehabilitation, i.e. comprehensive preparation of the patient for surgery. „Pol. Przegl. Chir.” 2023 Sep 15; 95(4): 62–91. doi: 10.5604/01.3001.0053.8854. PMID: 38348849.
20. Pietrzak A., Banasiewicz T.: Applicability of sodium butyrate preparations from a surgeon’s and gastroenterologist’s perspective. „Pol. Przegl. Chir.” 2024 Apr 30; 96(2): 68–73. doi: 10.5604/01.3001.0054.4152. PMID: 38629276.
21. Yokoyama Y., Asahara T., Nomoto K. i wsp.: Nagino M. Effects of Synbiotics to Prevent Postoperative Infectious Complications in Highly Invasive Abdominal Surgery. „Ann. Nutr. Metab.” 2017; 71 Suppl 1: 23–30. doi: 10.1159/000479920. Epub 2017 Sep 28. PMID: 28950281.
22. Wildeboer A.C.L., van Helsdingen C.P.M., Gallé C.G. i wsp.: Enhancing intestinal anastomotic healing using butyrate: Systematic review and meta-analysis of experimental animal studies. „PLoS One.” 2023 Jun 13; 18(6):e0286716. doi: 10.1371/journal.pone.0286716. PMID: 37310970; PMCID: PMC10263344.
23. Huang P., Liu Y.: A Reasonable Diet Promotes Balance of Intestinal Microbiota: Prevention of Precolorectal Cancer. „Biomed. Res. Int.” 2019 Jul 25; 2019: 3405278. doi: 10.1155/2019/3405278. eCollection 2019.
24. Cleophas M.C.P., Ratter J.M., Bekkering S. i wsp.: Effects of oral butyrate supplementation on infl ammatory potential of circulating peripheral blood mononuclear cells in healthy and obese males. „Sci. Rep.” 2019 Jan 28; 9(1): 775. doi: 10.1038/s41598-018-37246-7.
25. Berni Canani R.1, Di Costanzo M., Leone L.: The epigenetic effects of butyrate: potential therapeutic implications for clinical practice. „Clin Epigenetics.” 2012 Feb 27; 4(1): 4. doi: 10.1186/1868-7083-4-4.
26. Di Sabatino A., Morera R., Ciccocioppo R. i wsp.: Oral butyrate for mildly to moderately active Crohn’s disease. „Aliment Pharmacol Ther.” 2005 Nov. 1; 22(9): 789–94.
27. Canani R.B., Costanzo M.D., Leone L. i wsp.: Potential benefi cial effects of butyrate in intestinal and extraintestinal diseases. „World J Gastroenterol.” 2011 Mar 28; 17(12): 1519–28. doi: 10.3748/wjg.v17. i12. 1519. Review.
28. Couch R.D., Dailey A., Zaidi F. i wsp.: Alcohol induced alterations to the human fecal VOC metabolome. „PLoS One.” 2015 Mar 9; 10(3): e0119362. doi: 10.1371/journal.pone.0119362. eCollection 2015.
29. Zeller I., Malovichko M.V., Hurst H.E. I wsp.: Cigarette smoke reduces short chain fatty acid production by a Porphyromonas gingivalis clinical isolate. „J. Periodontal. Res.” 2019 Oct; 54(5): 566-571. doi: 10.1111/ jre.12660. Epub 2019.
30. Kieler I.N., Osto M., Hugentobler L. i wsp.: Diabetic cats have decreased gut microbial diversity and a lack of butyrate producing bacteria. „Sci Rep.” 2019 Mar 18; 9(1): 4822. doi: 10.1038/s41598-019-41195-0.
31. Sakata T.: Pitfalls in short-chain fatty acid research: A methodological review. „Anim. Sci. J.” 2019 Jan; 90(1): 3–13. doi: 10.1111/asj.13118. Epub 2018 Oct 28.
32. Tarnowski W., Borycka-Kiciak K., Kiciak A. i wsp.: Outcome of treatment with butyric acid In irritable bowel syndrome – preliminary report. „Gastroenterol Prakt.” 2011; 1: 43–8.
33. Di Sabatino A., Morera R., Ciccocioppo R. i wsp.: Oral butyrate for mildly to moderately active Crohn’s disease. „Aliment Pharmacol Ther.” 2005 Nov 1; 22(9): 789–94.
34. Krokowicz L., Stojcev Z., Kaczmarek B.F. i wsp.: Microencapsulated sodium butyrate administered to patients with diverticulosis decreases incidence of diverticulitis--a prospective randomized study. „Int. J. Colorectal. Dis.” 2014 Mar; 29(3): 387–93. doi: 10.1007/s00384-013- 1807-5. Epub 2013 Dec 18. PMID: 24343275; PMCID: PMC3936115.
35. Gonza I., Goya-Jorge E., Douny C. i wsp.: Food additives impair gut microbiota from healthy individuals and IBD patients in a colonic in vitro fermentation model. „Food Res Int.” 2024 Apr; 182: 114157. doi: 10.1016/j.foodres.2024.114157. Epub 2024 Feb 27. PMID: 38519184.
36. Recharla N., Geesala R., Shi X.Z.: Gut Microbial Metabolite Butyrate and Its Therapeutic Role in Infl ammatory Bowel Disease: A Literature Review. „Nutrients.” 2023 May 11; 15(10): 2275. doi: 10.3390/nu15102275. PMID: 37242159; PMCID: PMC10221771.
37. Krokowicz L., Mackiewicz J., Wejman-Matela A. i wsp.: Management of traveller’s diarrhoea with a combination of sodium butyrate, organic acids, and A-300 silicon dioxide. „Prz. Gastroenterol.” 2014; 9(5): s. 285- 90. doi: 10.5114/pg.2014.46164. Epub 2014 Oct 19. PMID: 25396003; PMCID: PMC4223117.
O autorze
prof. dr hab. n. med. Tomasz Banasiewicz
czytam artykułyDyrektor Instytutu Chirurgii, Kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej, Chirurgii Endokrynologcznej i Onkologii Gastroenterologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Specjalista chirurgii ogólnej, zajmujący się przede wszystkim chirurgią przewodu pokarmowego, w tym leczeniem operacyjnym chorób zapalnych jelit i innych schorzeń kolorektalnych (europejski certyfikat EBSQ). Członek licznych krajowych i zagranicznych zespołów ekspertów w zakresie koloproktologii, terapii podciśnieniowej, leczenia przetok okołoodbytniczych, chorób zapalnych jelit, autor ponad 300 publikacji naukowych, redaktor i współredaktor 5 monografii naukowych, redaktor naczelny Negative Pressure Wound Therapy Journal, pomysłodawca szeregu aplikacji medycznych, w tym do wspomagania leczenia ran, inicjator koncepcji prehabilitacji przedoperacyjnej.