Udostępnij:
Żywienie chorych na nowotwory głowy i szyi
Nowotwory głowy i szyi są istotnym problemem klinicznym w Polsce i na świecie. Dotyczą grupy nowotworów narządów jamy ustnej, wargi, gardła, zatok obocznych nosa, jamy nosa, gruczołów ślinowych oraz ucha. Wśród nowotworów głowy i szyi najczęściej spotykanym typem histologicznym jest rak płaskonabłonkowy1. Leczenie nowotworów głowy i szyi obarczone jest wysoką toksycznością w związku z tym interwencja żywieniowa jest nieodłącznym jej elementem.
Nowotwory głowy i szyi stanowią 5–6% wszystkich nowotworów złośliwych w Polsce. Zgodnie z Raportem Krajowego Rejestru Nowotworów częściej dotyczą mężczyzn niż kobiet, a wzrost zachorowań następuje u osób po 50. roku życia. Wyjątek stanowi rak płaskonabłonkowy nosogardła, gdzie najwyższa zachorowalność dotyczy osób młodych (20.–35. rok życia). Najczęściej występującym nowotworem głowy i szyi jest nowotwór krtani, który w 2017 r. był przyczyną 2,5% zgonów u mężczyzn i 0,42% u kobiet 2.
Chcesz przeczytać więcej?
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
1. Kawecki A., Nawrocki S., Nowotwory nabłonkowe narządów głowy i szyi. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych, 2014; http:// onkologia.zalecenia.med.pl.
2. Didkowska J., Wojciechowska U., Czaderny K. i wsp., Nowotwory złośliwe w Polsce w 2017 roku, Centrum Onkologii – Instytut, Warszawa 2019.
3. World Cancer Research Found International. Continous Update Project: Cancer Prevention and Survival Summary of Global Evidence on Diet, Weight, Physical Activity & What Increases or Decreases Your Risk of Cancer, 2016.
4. Chuang S., Jenab M., Heck J.A. i wsp., Diet and the Risk of Head and Neck Cancer: A Pooled Analysis in the INHANCE Consortium, „Cancer Causes Control.” 2012; 23(1), s. 69–88.
5. Citak E., Tulek Z., Uzel O., Nutritional status in patients with head and neck cancer undergoing radiotherapy: a longitudinal study, „Support Care Cancer.” 2019; 27(1), s. 239–247.
6. Kłęk S. i wsp., Standardy żywienia dojelitowego i pozajelitowego, POLSPEN Scientifica, Kraków 2019.
7. Kłęk S. (red.), Leczenie żywieniowe w onkologii. Współczesne podejście, PZWL, Warszawa 2020.
8. Jankowski M., Kłęk S. (red.), Biblioteka Chirurga Onkologa, t. 15: Terapia żywieniowa u chorych operowanych z powodu nowotworów złośliwych, Via Medica, Warszawa 2020.
9. Teigen L., Kuchnia A., Nagel E. i wsp., Diagnosing clinical malnutrition: Perspectives from the past and implications for the future, „ClinNutr ESPEN” 2018;26, s. 13–20.
10. Fearon K., Strasser F., Anker S.D., Bosaeus I. i wsp., Definition and classification of cancer cachexia: an international consensus, „Lancet Oncology” 2011; 12(5), s. 489–495.
11. Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r., http://eur-lex.europa.eu
12. Arends J., Bachmann P., Baracos V. i wsp., ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients, „Clinical Nutrition.” 2017; 36(1), s. 11–48.
13. Sroussi H., Epstein J., Bensadoun R. i wsp., Common oral complications of head and neck cancer radiation therapy: mucositis, infections, saliva change, fibrosis, sensory dysfunctions, dental caries, periodontal disease, and osteoradionecrosis, „Cancer Med.” 2017;6(12), s. 2918–2931.
14. de van der Schueren M., Use and effects of oral nutritional supplements in patients with cancer, „Nutrition” 2019;67–68, s. 110–550.
15. Greco E., Simic T., Ringash J. i wsp., Dysphagia Treatment for Patients With Head and Neck Cancer Undergoing Radiation Therapy: A Meta-analysis Review, „Int J Radiat Oncol Biol Phys.” 2018; 10 (2), s. 421–444.
16. Zmarzły A. (red.), Niedożywienie w zaburzeniach połykania, Wrocław 2016.
17. https://www.iddsi.org/
18. Dirix P., Nuyts S., Van den Bogaert W., Radiation-induced xerostomia in patients with head and neck cancer: a literature review, „Cancer” 2006; 107(11), s. 2525–34.
O autorach
dr n. med. Magdalena Jodkiewicz
czytam artykułyDietetyk kliniczny w Dziale Żywienia Klinicznego oraz Poradni Chorób Metabolicznych w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie ma otwarty przewód doktorski. Dodatkowo prowadzi własną praktykę zawodową. Specjalizuje się w żywieniu onkologicznym chorych na nowotwory przewodu pokarmowego oraz nowotwory piersi.
dr n. med. i n. o zdr. Agnieszka Surwiłło-Snarska
czytam artykułyAbsolwentka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW ze specjalizacją dietetyka oraz studiów podyplomowych na kierunku Psychodietetyka. Pracuje jako dietetyk w Dziale Żywienia Klinicznego oraz Poradni Chorób Metabolicznych Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Jest członkinią Szpitalnego Zespołu Żywieniowego. Prowadzi seminaria i wykłady m.in. z tematyki leczenia żywieniowego w onkologii. Jest także członkinią Polskiego Towarzystwa Żywienia Dojelitowego, Pozajelitowego i Metabolizmu.