person_addDołącz loginZaloguj się
Facebook Instagram

Niefarmakologiczne metody wspomagania apetytu

dr n. o zdr. Edyta Wernio
ZABURZENIA ODŻYWIANIA

06-02-2025

3/2024

Utrata apetytu towarzysząca procesowi starzenia obserwowana jest u średnio u 20–25% osób po 65. roku życia, przy czym u seniorów przebywających w domach pomocy społecznej, hospitalizowanych odsetek ten jest wyższy (33–34%).

Przyczyny utraty apetytu

Patogeneza utarty apetytu jest wieloczynnikowa, obejmująca aspekty społeczne (samotność), ekonomiczne (ubóstwo), a także przyczyny związane ze stanem chorobowym (polipragmazja, choroby przebiegające ze stanem zapalnym, chemio-, radioterapia, przewlekły ból, dysfagia, ageuzja czy dysgeuzja), psychologiczne (depresja, obniżenie nastroju, fobie), jak również wynikające z procesów inwolucyjnych (zmniejszenie liczby brodawek językowych, zmiany w mięśniówce przewodu pokarmowego, zmiany w regulacji neurohormonalnej)4–5.

Streszczenie Proces kontroli apetytu podlega skomplikowanym mechanizmom regulacyjnym, na które wpływa szereg czynników egzogennych (np. organoleptyczne), jak również endogennych (m.in. indywidualna regulacja neurohormonalna). W warunkach zaburzenia homeostazy procesy na osi głód–sytość mogą ulegać zakłóceniu, powodując m.in. rozwój jadłowstrętu. Obniżony apetyt może towarzyszyć osobom z chorobami...

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.

Zaloguj się
nie masz konta? Sprawdź ofertę
  1. Kocełak P., Zahorska-Markiewicz B., Olszanecka-Glinianowicz M. Hormonalna regulacja przyjmowania pokarmu, „Endokrynologia Polska” 2009, 60(4), s. 296–301.
  2. Strzałka M., Brzozowski T., Konturek S.J., Oś mózgowo–jelitowa w regulacji apetytu, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2010, 59(3–4), s. 291–296.
  3. Gawęcki J. (Ed.), Żywienie człowieka (Vol. 1, s. 86–89), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
  4. Landi F., Calvani R., Tosato M. i in., Anorexia of Aging: Risk Factors, Consequences, and Potential Treatments, „Nutrients” 2016, 8(2), s. 69. https://doi.org/10.3390/ nu8020069
  5. Johannes C.M., Musser M.L., Anorexia and the Cancer Patient, „Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice” 2019, 49(5), s. 837–854. https://doi.org/10.1016/j.cvsm.2019.04.008
  6. Karen P., Froggatt K., Loss of weight and loss of appetite in advanced cancer: a problem for the patient, the carer, or the health professional?, „Palliative Medicine” 2002, 16(6), s. 499–506.
  7. Hopkinson J.B. i in., The prevalence of concern about weight loss and change in eating habits in people with advanced cancer, „Journal of Pain and Symptom Management” 2006, 32(4), s. 322–331.
  8. Sung C.C., Liao M.T., Chao C.T., Independent Determinants of Appetite Impairment among Patients with Stage 3 or Higher Chronic Kidney Disease: A Prospective Study, „Nutrients” 2021, 13, s. 2863. https://doi.org/10.3390/nu13082863
  9. Andreae C., van der Wal M.H.L., van Veldhuisen D.J. i in., Changes in Appetite During the Heart Failure Trajectory and Association With Fatigue.
  10. Patel S., Barker R., Walsh J. i in., Poor Appetite in Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD): Prevalence and Clinical Correlates, „American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine” 2020, A6121. https://doi.org/10.1164/ajrccm-conference. 2020.201.1 _MeetingAbstracts.A6121.
  11. Zormpas C., Kahl K.G., Hohmann S. i in., Depressive Symptoms and Quality of Life in Patients With Heart Failure and an Implantable Cardioverter-Defibrillator, „Frontiers in psychiatry” 2022, 13, 827967. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.827967
  12. Romanatto T., Cesquini M., Amaral M.E. i in., TNF-a acts in the hypothalamus inhibiting food intake and increasing the respiratory quotient – Effects on leptin and insulin signaling pathways, „Peptides” 2007, 28(5), s. 1050–1058.
  13. Plata-Salaman C.R., Central nervous system mechanism contributing to the cachexia-anorexia syndrome, „Nutrition” 2000, 16(10), s. 1009–1012.
  14. Hariyanto T.I., Kurniawan A., Appetite problem in cancer patients: Pathophysiology, diagnosis, and treatment, „Cancer Treatment and Research Communications” 2021, 27, 100336. https://doi.org/10.1016/j.ctarc.2021.100336
  15. Maunder K., Molloy E., Jenkins E. i in., Anorexia Nervosa in vivo cytokine production: a systematic review, „Psychoneuroendocrinology” 2023, 158, s. 106390. https://doi.org/ 10.1016/j.psyneuen.2023.106390
  16. Morley J.E., Anorexia of aging: physiologic and pathologic, „American Journal of Clinical Nutrition” 1997, 66(4), s. 760–773.
  17. Wernio E., Dardzińska A., Małgorzewicz S., Anoreksja wieku podeszłego – epidemiologia, przyczyny, konsekwencje zdrowotne, „Geriatria” 2016, 10, s. 32–38.
  18. Limwannata P., Satirapoj B., Chotsriluecha S. i in., Effectiveness of renal-specific oral nutritional supplements compared with diet counseling in malnourished hemodialysis patients, „International Urology and Nephrology” 2021, 53, s. 1675–1687. https://doi.org/ 10.1007/s11255-020-02768-5
  19. Ikizler T.A., Cano N.J., Franch H. i in., Prevention and treatment of protein energy wasting in chronic kidney disease patients: a consensus statement by the International Society of Renal Nutrition and Metabolism, „Kidney International” 2013, 84(6), s. 1096–1107. https://doi.org/10.1038/ki.2013.147
  20. Meng Q., Tan S., Jiang Y. i in., Post-discharge oral nutritional supplements with dietary advice in patients at nutritional risk after surgery for gastric cancer: A randomized clinical trial, „Clinical Nutrition” 2021, 40(1), s. 40–46. https://doi.org/ 10.1016/j.clnu.2020.04.043
  21. Meillon S., Thomas A., Havermans R. i in., Sensory-specific satiety for a food is unaffected by the ad libitum intake of other foods during a meal. Is SSS subject to dishabituation?, „Appetite” 2013, 63, s. 112–118. https://doi.org/10.1016/j.appet. 2012.12.004
  22. Mao Y., Tian S., Qin Y., Chen S., Sensory sweetness and sourness interactive response of sucrose-citric acid mixture based on synergy and antagonism, „NPJ Science of Food” 2022, 6(1), s. 33. https://doi.org/10.1038/s41538-022-00148-0
  23. Schiffman S.S., Graham B.G., Taste and smell perception affect appetite and immunity in the elderly, „European Journal of Clinical Nutrition” 2000, 54(3), s. 54–63.
  24. Sasanfar B., Toorang F., Salehi-Abarghouei A., Effects of n-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on appetite: a systematic review and meta-analysis of controlled clinical trials, „Systematic Reviews” 2024, 13(1), s. 44. https://doi.org/10.1186/s13643-023-02430-y
  25. Ravasco P., Solheim T.S., Strasser F. i in., ESPEN practical guideline: Clinical Nutrition in cancer, „Clinical Nutrition” 2021, 40(5), s. 2898–2913, https://doi.org/10.1016/j.clnu.2021.02.005
  26. Troesch B., Eggersdorfer M., Laviano A. i in., Expert Opinion on Benefits of Long-Chain Omega-3 Fatty Acids (DHA and EPA) in Aging and Clinical Nutrition, „Nutrients” 2020, 12(9), s. 2555. https://doi.org/10.3390/nu12092555
  27. European Parliament and Council Regulation (EU) No 609/2013 of June 12, 2013 on foods for infants and young children and on food for special medical purposes and foods intended to replace the total diet for weight control, repealing Council Directive 92/52/EEC, Commission Directives 96/8/EC, 1999/21/EC, 2006/125/EC and 2006/141/EC, Directive 2009/39/EC and Commission Regulations (EC) No 41/2009 and (EC) No 953/2009 (OJ L 181, 29.06.2013, s. 35).
  28. Commission Delegated Regulation (EU) 2016/128 of September 25, 2015, supplementing Regulation (EU) No 609/2013 of the European Parliament and of the Council as regards detailed rules for the composition of food for special medical purposes and the information to be provided on the Union (OJ L 25, 2.02.2016, s. 30).
  29. Li M., Zhao S., Wu S. i in., Effectiveness of Oral Nutritional Supplements on Older People with Anorexia: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials, „Nutrients” 2021, 13(3), s. 835. https://doi.org/10.3390/nu13030835
  30. Hanna K., Cross J., Nicholls A., Gallegos D., The association between loneliness or social isolation and food and eating behaviours: A scoping review, „Appetite” 2023, 191, s.  107051. https://doi.org/10.1016/j.appet.2023.107051

O autorze

dr n. o zdr. Edyta Wernio

czytam artykuły

Adiunkt w Zakładzie Żywienia Klinicznego i Dietetyki GUMed. Autor lub współautor licznych doniesień zjazdowych oraz artykułów. Członek Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu oraz Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków.