Zespół ponownego odżywienia (RFS) to potencjalnie śmiertelne powikłanie leczenia żywieniowego, wynikające z gwałtownych zaburzeń metabolicznych i elektrolitowych u pacjentów z niedożywieniem. Pomimo że jego częstość występowania nie została jednoznacznie określona, RFS wymaga wzmożonej czujności klinicznej i interdyscyplinarnego podejścia terapeutycznego.

Wytyczne żywienia klinicznego w gastroenterologii z ostatnich lat – ESPEN (2023), AGA (2024) i PTG-E (2025) – stanowią fundament nowoczesnej praktyki klinicznej. Podkreślają one konieczność systematycznej oceny stanu odżywienia, indywidualizacji interwencji dietetycznych oraz adekwatnego doboru metod żywienia dojelitowego i pozajelitowego. Analiza tych dokumentów ujawnia zarówno spójne kierunki postępowania, jak i istotne różnice w rekomendacjach dotyczących pacjentów z chorobami przewodu pokarmowego.

Niedożywienie dotyczy nawet 30% pacjentów onkologicznych już w momencie rozpoznania choroby, a w przypadku nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego czy głowy i szyi odsetek ten sięga aż 95%. Wczesna interwencja żywieniowa, prowadzona przez dietetyka we współpracy z zespołem terapeutycznym, stanowi kluczowy element przygotowania chorego do leczenia chirurgicznego, chemio- i radioterapii. Odpowiednie wsparcie żywieniowe nie jest dodatkiem, lecz integralną terapią, która warunkuje skuteczność leczenia i zmniejsza ryzyko powikłań, wyniszczenia, a nawet śmierci głodowej.

Mikrobiota jelitowa odgrywa istotną rolę w rozwoju, przebiegu i leczeniu chorób nowotworowych, a jej modyfikacja za pomocą probiotyków budzi coraz większe zainteresowanie. Choć wciąż brakuje oficjalnych zaleceń dotyczących stosowania probiotyków u pacjentów onkologicznych, wyniki badań wskazują na ich potencjalne korzyści związane z łagodzeniem skutków terapii przeciwnowotworowej oraz zapobieganiem powikłaniom.